Gepubliceerd op 29/03/2022

De nieuwe Europese strategie om de ecologische voetafdruk van het agrovoedingssysteem te verkleinen, die in mei 2020 werd aangenomen, zal ook gezondere voeding bevorderen. De strategie van de Europese Commissie richt zich op vier nieuwe ideeën met betrekking tot de verpakking van ons voedsel.

Deze nieuwe Europese strategie om de ecologische voetafdruk van het agrovoedingssysteem te verkleinen, die in mei 2020 werd aangenomen, zal ook gezondere voeding bevorderen. De strategie van de Europese Commissie richt zich op vier nieuwe ideeën met betrekking tot de verpakking van ons voedsel:

1. de voedingswaarde-etikettering op de voorkant van het product;
2. Het profiel van de aanwezige voedingsstoffen bevordert een betere bescherming van de consument;
3. de verplichting tot vermelding van de oorsprong voor meer producten;
4. Herziening van de vervalmarkering van de grondstof.

Deze innovaties zullen van invloed zijn op verschillende belangrijke Europese voedselverordeningen: Verordening 1924/2006 tot wetgeving inzake gezondheids- en voedingsclaims, Verordening 1169/2011 tot wetgeving inzake voedselinformatie aan de consument, Verordening 178/2002 tot uitvoering van de belangrijkste beginselen van de levensmiddelenwetgeving, Verordening 2003/2005 inzake microbiologische criteria voor levensmiddelen, Verordening 589/2008 inzake de  merken van eieren, hygiëneverordening 853/2004 van levensmiddelen van dierlijke oorsprong, enz... De Europese Voedseltoezichtautoriteit EFSA heeft hierover richtsnoeren gepubliceerd. In een van de bijlagen vinden we een studie over de temperaturen van huishoudelijke koelkasten in verschillende Europese landen. De genoemde verklaringen zouden elke vertegenwoordiger van een regelgevende instantie doen verbleken. We realiseren ons al snel dat het concept van de cold chain niet helemaal wordt gevolgd zoals het zou moeten zijn.  Een verlichting van het beginsel van de uiterste gebruiksdatum is moeilijk voor te stellen indien niet aan de opslagvoorwaarden wordt voldaan.

Deze innovaties zullen het mogelijk maken het probleem van overgewicht, dat meer dan een op de twee Europese volwassen consumenten treft, doeltreffend te bestrijden. Statistieken tonen ook aan dat bijna een miljoen mensen zijn gestorven als gevolg van slecht gecontroleerde dieetkuren. Studies tonen ook de aanhoudende moeilijkheid aan om de voedingsprofielen van voedselverpakkingen gemakkelijk te begrijpen, waardoor de keuze voor gezonder voedsel minder voor de hand ligt voor de gemiddelde consument. Er is een Europese wens om de voedingswaarde-etikettering op de voorkant van levensmiddelen te standaardiseren om het moeilijk te begrijpen ervan te bestrijden. Deze unieke en duidelijke presentatie in Europees formaat zal ook voorkomen dat flitsende voedingsclaims van de "suikerarme" of "vezelrijke" stijl deze oh zo belangrijke informatie in de keuze van de consument maskeren.

De uitbreiding van de oorsprongsverplichting tot andere soorten voedsel is een vraag van de Europese consument, die steeds nieuwsgieriger wordt naar de oorsprong van de producten die hij koopt en de sociaal-ecologische impact ervan. Het adres van de Europese verpakker van een pak gedroogd fruit is straks niet meer voldoende en daar zijn we blij om. Maar waar  komen onze pinda's eigenlijk  vandaan? De Europese etiketteringsregels die vandaag de dag bestaan, laten de consument niet toe om systematisch de oorsprong van de producten die hij koopt te kennen.  Zo is het niet ongewoon om op tomatenpureeverpakkingen te lezen: EU/niet-EU-oorsprong, waardoor de consument in een totale artistieke  waas achterblijft. Daarbij komen nog de nationale regels die van land tot land verschillen, waardoor de robuustheid van de informatie voor de consument versnipperd raakt  en een bron van ongelijkheid tussen europese buren wordt bevorderd.

Wat de vervaldatum betreft, lijkt het erop dat de Europese consument geen duidelijk onderscheid maakt tussen de betekenis van de uitdrukkingen "te consumeren tot" en bij voorkeur te worden geconsumeerd voordat " de eerste gericht is op de volksgezondheid, terwijl de tweede een criterium is voor de kwaliteit van het levensmiddel. In 2018 bleek uit een onderzoek van de Europese Commissie dat 10% van onze voedselverspilling te wijten was aan dit misverstand van de consument. Het is nog steeds interessant om op te merken dat de verwerkte zuivelproducten van onze huishoudelijke koelkast smaakvol intact blijven tegen elke wijziging zodra hun vervaldatum is verstreken. De fabrikant weet dat zijn product nog een paar dagen in de koelkast van de consument kan worden bewaard; koelkast die waarschijnlijk niet zo efficiënt zal werken als die van de ultra-gecontroleerde voedingsindustrie. Gedreven door zijn kwaliteitssysteem waarvan het doel is om elk gezondheidsrisico te minimaliseren, waarschijnlijk om zijn merkimago te veranderen, is het dan (te) voorzichtig als het gaat om het vaststellen van een vervaldatum, waardoor zijn economische winst en voedselverspilling worden bevorderd.  Het Deense bedrijf "Too Good to go" dat ook in ons land is gevestigd, heeft de excessen van een tot overmaat geduwd kwaliteitssysteem begrepen en prijst het behoud van ons voedsel en dus van onze planeet. Wees benieuwd als je de mobiele app nog niet kent. https://toogoodtogo.be/fr-be/

Deze komende wijzigingen in de regelgeving komen in alle opzichten overeen met het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, dat in de artikelen 114, 168 en 169 van het Verdrag voorziet in respectievelijk een groter aandeel duurzaam voedsel op de markt, een verbetering van de menselijke gezondheid en een hoog niveau van consumentenbescherming.

Zoals hierboven uiteengezet, zal deze Europese normalisatie het transversale doel hebben om de bestaande verschillen tussen de lidstaten op te heffen en zo de productie en distributie van voedsel geproduceerd door onze bedrijven en die van onze buren te vergemakkelijken, waardoor hun vrije verkeer en interconcurrentievermogen worden verbeterd, allemaal voordelen voor de portemonnee van de burger.  De nationale autoriteiten zullen deze verbeteringen ook toejuichen om hun toekomstige veldcontroles te vergemakkelijken.

Vooralsnog wordt er een burgerraadpleging georganiseerd over dit onderwerp. Inderdaad, veel vragen zijn nog steeds niet beantwoord. Wordt het voedingsprofiel op de voorkant van onze voedingsproducten weergegeven in de vorm van een logo, kleurcode, cijfers,... ? Zal de oorsprongsverplichting een Europese, nationale of regionale straal vertegenwoordigen? Wil de consument weten waar het rundvlees dat in zijn slagerij te koop wordt aangeboden, is geslacht, grootgebracht of  zijn geboorteland kent? Zal de toekomstige houdbaarheidsdatum de begrippen volksgezondheid en productkwaliteit vermengen of slechts één van deze twee criteria benadrukken? Kunnen we een kleurensysteem verwachten vergezeld van de vervaldatum(s)?

De openbare raadpleging is beschikbaar tot 7 maart 2022 via de volgende link: https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12748-Faciliter-des-choix-alimentaires-plus-sains-etablissement-de-profils-nutritionnels_fr

Bron: Europese Commissie – ref. Ares (2020)7905364-23/12/2020